Gebroeders van Eyck afkomstig uit Bergeijk

Op basis van internationaal onderzoek gelden de volgende absolute waarheden::

  1. Jan en Hubert van Eyck waren schilders en broers
  2. Jan overleed in 1441 te Brugge, Hubert op 18 september 1426 te Gent
  3. Jan's vrouw heette Margareta en was geboren in 1405/1406. Van haar bestaat een portret.
  4. Zij hadden een schilderbroer Lambert, d'ie overleed na 1441
  5. In 1434 werd de hertog van Brabant peetoom van een kind van Jan
  6. In 1449 trad een dochter van Jan, genaamd Livina in een klooster te Maaseik
  7. Voor 1441 schonk Jan van Eyck liturgische gewaden aan dat klooster.
  8. Op 27 maart 1441 schonk de paus het recht van vrije biecht aan Jan en zijn vrouw.

Verblijfplaatsen van Jan:
Den Haag 1422-1425;
Rijsel 1425-1428;
Portugal 1428-1430 heen en terug vanuit SIuis met rondreis in Spanje;
Hesdin 1430-1431;
Brugge 1432-1441.

De Nederlandse archiefvorser Dr. Lucas van Dijck ging op zoek naar de herkomst van de wereldberoemde schilders Jan en Hubert van Eyck, makers van het drieluik ‘Lam Gods’. Hij ging hiervoor meer dan 600 jaar terug in de tijd.
Hij zocht naar een gezin waarin aan het einde van de 14de eeuw twee broers voorkwamen met de namen Jan (later getrouwd met eeVermoedelijk zelfportret Jan van Eyck kln Margaretha) en Hubert.
Bovendien moest een schilderende broer Lambert ook deel van het gezin uitmaken. Zij allen moesten geboren zijn tussen ca. 1385 en 1400.
Traditioneel werd aangenomen dat de achternaam Van Eyck verwees naar de geboorteplaats. Tussen de vele families Van Eyck in het Belgisch-Limburgse Maaseik of het Noord-Brabantse Bergeijk werd er echter tot nu toe geen familie gevonden die als de schildersfamilie geïdentificeerd kon worden.

Dr. Lucas van Dijck vroeg zich daarna af of ze mogelijk net als Jheronimus van Aken een andere kunstenaarsnaam gebruikte. Deze heette als schilder immers Jheronimus Bosch. Hij was afkomstig uit Den Bosch.
Waarom zou de familienaam van de Van Eycks niet ook anders luiden en zou hun kunstenaarsnaam verwijzen naar hun geboorteplaats.
Met deze aanname zocht hij naar een gezin dat aan de criteria voldeed. Hij kwam uit bij het gezin van de kwartierschout van de Kempen Hubert Bac en zijn vrouw Katharina van Zittart met acht kinderen, waaronder een Jan, een Hubert en een buitenechtelijke zoon Lambert.
De woning en het ambtsverblijf van kwartierschout Bac was Kasteel
Portinc, gelegen op een perceel aan de Lijnt te Bergeijk.

Dr. Lucas van Dijck concludeerde in zijn boek ‘Jan en Hubert van Eyck geboren in Bergeijk’ dat de schiderbroers van Bergeijk afkomstig moeten zijn. Hij onderbouwt deze conclusie met informatie uit primaire bronnen.
Het boek ‘Jan en Hubert van Eyck geboren in Bergeijk’ is uitgegeven door Jheronimus Bosch Art Center, 2022. 
In 2025 verscheen een herziene versie met aanvullende bewijzen dat de gebroeders van Eyck niet in Maaseik maar in Bergeijk zijn geboren en daar hun jeugd hebben doorgrebracht. De herziene versie kreeg de titel ‘Bergeijk, bakermat van Jan en Hubert van Eyck’.Cover boek bakermat 10

Conclusies inzake de gebroeders Van Eyck:

  1. Ze zijn geboren in een zeer voorname Tilburgse familie onder de naam Bac, waarschijnlijk in Bergeijk, waar hun vader schout van Kempenland was. De familie had eeuwenlang een intense band met de Norbertijnen van Postel en Tongerlo en leverde veel abten en kloosterlingen. Voorouders van Constantijn Huygens behoorden tot dezelfde familie Bac, waarop hij prat ging.
  2. Het ouderlijk gezin bestond uit vader Hubertus Bac (schout van Kempenland) , Katharina van Sittard en 8 kinderen, 3 zonen en 5 dochters. De oudste zoon Hendrik werd eveneens schout van Kempenland; de 2de zoon was Jan; en de derde Hubertus. Jan was ouder dan Hubertus. Een zuster van de schilders woonde samen met de koster van Bergeijk, kreeg één dochter en werd zeer rijk. Zij overleden beiden in 1441. De schilders hadden ook een natuurlijke (bastaard)broer Lambertus, met een omvangrijk nageslacht te Bergeijk.
  3. De familie Van Sittard kwam uit Oerle uit de buurtschap Berct.
  4. Jan vertrok naar Den Haag Brugge en Hubert naar Gent of/en Dendermonde, waar beiden zich Van Eyck noemden.
  5. Jan kreeg (uit 2 huwelijken ?) 9 of 10 kinderen: Hubert kreeg 4 kinderen. zij noemden zich allen Bac. Een van de kinderen van Jan, Livina, werd moniale te Maaseik. zij was waarschijnlijk een petekind van de hertog van Brabant.
  6. De familie behield tot 1598 het Kasteeltje Portinc, toen jonkheer Adam Bac het verkocht.
  7. Het zegel van Jan van Eyck berust in de abdij van Postel en is gelijk aan het reeds bekende Bacwapen: Een leeg veld, met een naar rechts gaande leeuw in het schildhoofd.

Meer over dit onderwerp:

standbeeld van Eyck

Aanvullende gegevens