Een dubbel woonhuis in Westerhoven
Wie naar huizen kijkt, kan vanaf de straat het standsverschil zien. Daar hoef je niet voor naar binnen. Een hardstenen stoep die toegang geeft tot een voordeur geflankeerd doorhoge ramen; achter zo'n gevel ligt rijkdom verborgen. Rond 1850 werd het klassenverschil ook zichtbaar door ornamenten aan de muur; zelfs in een dorp als Westerhoven. Het duidt op een proces van verstedelijking van het platteland.
Het dubbele woonhuis aan de Dorpstraat 42 en 44 in Westerhoven heeft rond de deuren en ramen gecementeerde lijstwerken die op de kwart·ronde bovenkanten versierd zijn met
acht kuiven.
Hoe deftig kan een raam zijn!
Kuiven zijn geornamenteerde bovenstukken die wij ook bij spiegels en kasten tegenkomen. Aan buitengevels waren ze vervaardigd van terracotta of cement, ze werden gegoten in mallen met florale en vruchtbaarheidsmotieven zoals op nr. 42 en 44 met een ei, omgeven door een parelrand. Het lijkt dat de twee panden altijd een zogenaamde 'twee onder een kap'
vormden. Maar daarvoor zijn de verschillen te groot. Elk pand heeft zijn eigen kuiven, die aan de linkerzijde zijn later aangebracht. De stoep in twee kleuren over de gehele gevellengte gelegd, bestaat uit twee soorten tegels. De muurankers zijn aan het ene
pand hoger bevestigd dan aan het andere. Het metselwerk aan beide zijden
van de voordeur - op nr. 44 duidelijk waarneembaar is van latere datum.
Daar is een dubbele inrijpoort vervangen door ramen en een voordeur. Dat
gebeurde toen de vroegere timmeraannemerswerkplaats van Hem Bannenberg een vvoonfunctie kreeg.
In de loop van de tijd hebben de buren/eigenaren: o.a. Verhoeven, Vilrokx
en Kwinten eendrachtig hun best gedaan om de voorgevels in spiegelbeeld op elkaar te laten lijken.
De hoge dakkapellen, de vernieuwde T-verdeling in de ramen, de levensbomen tegen de bovenlichten van de voordeuren, de doorlopende fries onder de dakvoet en de stoeppaaltjes
met kettingen zorgden mede voor een symmetrie, die er vroeger niet was.
De fotograaf Ed van Schaik zocht eigenlijk een huis met een atelierruimte. Maar wie een voet over de drempel zet, weet waarom Ed en Rian van Schaik voor dit huis zijn gevallen.
Natuurlijk zijn de oude tegels in de gang en eetkeuken, de paneeldeuren met bakelieten handgrepen, en de bedsteedeuren uitermate sfeervol. Maar niet uniek voor een gemeente-
lijk monumentaal pand van l870. Dat geldt wel voor de in tact gelaten zuivelkelder met daarboven de opkamer, de drie schouwen, waarvan die van de 'goei kamer' een art deco schoorsteenmantel heeft die bestaat uit zwarte en paarsrode geglazuurde tegels.
De huidige bewoners, de families Brandsma en Van Schaik ontdekten aan bouwsporen - ieder aan zijn kant - dat er binnenshuis een deurverbinding is geweest tussen de twee afzonderlijke woonhuizen. Ooit woonde aan een kant van het pand het bejaarde echtpaar Bannenberg-Schellens en aan de andere kant hun dochter. Van mantelzorg hadden ze toen nog nooit gehoord. Maar toch...
Kuiven zijn geornamenteerde bovenstukken die wij ook bij spiegels en kasten tegenkomen. Aan buitengevels waren ze vervaardigd van terracotta of cement, ze werden gegoten in mallen met florale en vruchtbaarheidsmotieven zoals op nr. 42 en 44 met een ei, omgeven door een parelrand. Het lijkt dat de twee panden altijd een zogenaamde 'twee onder een kap'
vormden. Maar daarvoor zijn de verschillen te groot. Elk pand heeft zijn eigen kuiven, die aan de linkerzijde zijn later aangebracht. De stoep in twee kleuren over de gehele gevellengte gelegd, bestaat uit twee soorten tegels. De muurankers zijn aan het ene
pand hoger bevestigd dan aan het andere. Het metselwerk aan beide zijden
van de voordeur - op nr. 44 duidelijk waarneembaar is van latere datum.
Daar is een dubbele inrijpoort vervangen door ramen en een voordeur. Dat
gebeurde toen de vroegere timmeraannemerswerkplaats van Hem Bannenberg een vvoonfunctie kreeg.
In de loop van de tijd hebben de buren/eigenaren: o.a. Verhoeven, Vilrokx
en Kwinten eendrachtig hun best gedaan om de voorgevels in spiegelbeeld op elkaar te laten lijken.
De hoge dakkapellen, de vernieuwde T-verdeling in de ramen, de levensbomen tegen de bovenlichten van de voordeuren, de doorlopende fries onder de dakvoet en de stoeppaaltjes
met kettingen zorgden mede voor een symmetrie, die er vroeger niet was.
De fotograaf Ed van Schaik zocht eigenlijk een huis met een atelierruimte. Maar wie een voet over de drempel zet, weet waarom Ed en Rian van Schaik voor dit huis zijn gevallen.
Natuurlijk zijn de oude tegels in de gang en eetkeuken, de paneeldeuren met bakelieten handgrepen, en de bedsteedeuren uitermate sfeervol. Maar niet uniek voor een gemeente-
lijk monumentaal pand van l870. Dat geldt wel voor de in tact gelaten zuivelkelder met daarboven de opkamer, de drie schouwen, waarvan die van de 'goei kamer' een art deco schoorsteenmantel heeft die bestaat uit zwarte en paarsrode geglazuurde tegels.
De huidige bewoners, de families Brandsma en Van Schaik ontdekten aan bouwsporen - ieder aan zijn kant - dat er binnenshuis een deurverbinding is geweest tussen de twee afzonderlijke woonhuizen. Ooit woonde aan een kant van het pand het bejaarde echtpaar Bannenberg-Schellens en aan de andere kant hun dochter. Van mantelzorg hadden ze toen nog nooit gehoord. Maar toch...
Jac Adams
Heemkundekring Bergeijk
Dit artikel is publiceerd in de Eyckelbergh van 31 januari 2018
Heemkundekring Bergeijk
Dit artikel is publiceerd in de Eyckelbergh van 31 januari 2018